ห้างนิวเวิล์ด สถาปัตยกรรมแห่งความทรงจำย่านบางลำพู กับการบอกเล่าเรื่องราวในอดีตผ่านงานนิทรรศการ BANGKOK DESIGN WEEK 2022

อีกหนึ่งจุดไฮไลต์ของงาน Bangkok Design Week 2022 หรือ เทศกาลงานออกแบบกรุงเทพฯ 2565 คือ อาคารห้างร้าง นิวเวิล์ด ตำนานวังมัจฉา ตั้งอยู่ในย่านบางลำพู ในอดีตเคยเป็นสถานที่ ที่มีความรุ่งเรือง และเป็นที่นิยมของผู้คนในยุคนั้น ก่อนจะเกิดเหตุการ์ณตึกถล่ม

วันนี้ Wazzadu  จึงทำการรวบรวมข้อมูลทั้งประวัติความเป็นมา ข้อมูลด้านสถาปัตยกรรม และการจัดงาน Bangkok design week 2022 New world X Old town ให้ผู้ที่สนใจได้เรียนรู้เรื่องราวของอาคารแห่งนี้ โดย ห้างนิวเวิล์ด สถาปัตยกรรมแห่งความทรงจำย่านบางลำพู กับการบอกเล่าเรื่องราวในอดีตผ่านงานนิทรรศการ BANGKOK DESIGN WEEK 2022  มีประวัติความเป็นมาอย่างไรบ้างนั้น ติดตามชมได้เลยครับ...

ห้างนิวเวิลด์ เปิดให้บริการครั้งแรกในปีพ.ศ. 2526  เจ้าของห้างคือ คุณแก้ว ผูกทวนทอง หลังจากเปิดให้บริการก็ได้รับความนิยมเป็นอย่างสูง นอกจากจะมีสินค้าให้เลือกมากมายแล้ว นิวเวิล์ดยังเป็นห้างใจกลางบางลำพูที่มีความโดดเด่นในด้านสถาปัตยกรรม เนื่องจากตัวอาคารมี ลิฟต์แก้วอยู่ด้านหน้าห้าง ต่อมาได้ขออนุญาตต่อเติม 2527 แต่ทางกรุงเทพมหานคร ไม่อนุญาตให้ทำการต่อเติม แต่ทางห้างกลับฝ่าฝืนคำสั่ง และเปิดดำเนินการมาต่อเนื่อง 

 ต่อมาในปี 2528 ทางกรุงเทพมหานคร ได้ทำการฟ้องศาลเพื่อสั่งให้ทางห้างรื้อถอนตั้งแต่ชั้น 5 ถึงชั้นที่ 11 เนื่องจากพบว่า เป็นการฝ่าฝืนบทบัญญัติกรุงเทพมหานคร และ พ.ร.บ.ควบคุมอาคาร พ.ศ.2522 แต่ทางห้างนิวเวิล์ดได้ทำยื้อเวลาด้วยการยื่นอุทธรณ์คดีจนถึงชั้นฎีกา กระทั่งมีคำพิพากษาศาลฎีกา ที่ 466/2547 ให้บริษัทแก้วฟ้าฯ และพวกรื้อถอนส่วนต่อเติมชั้น 5-11 และทางผู้บริหารห้างขณะนั้น คือ นายสิทธิ ประถมทอง ได้ดำเนินการรื้อถอนด้วยความล่าช้า แถมยังสุ่มเสี่ยงด้วยการเปิดให้เช่าพื้นที่ตั้งแต่ชั้น 1-4 ค้าขายตามปกติ

ทางกรุงเทพมหานคร พิจารณาว่าปล่อยให้การรื้อถอนล่าช้าเกินไป จึงยื่นคำร้องต่อศาลแพ่งขอรื้อถอนเอง แต่ทางเจ้าของห้างกลับอ้างว่า ค่ารื้อถอนของทาง กรุงเทพมหานครเสนอมา คือ 36 ล้านบาท มีราคาแพงเกินไป โดยทางห้างขอรื้อถอนเองในราคาเพียง 10 ล้านบาท 

จนกระทั่งในเดือนมิถุนายน พ.ศ. 2547 กองหิน เศษวัสดุต่างๆ ที่คนงานรื้อถอนอาคารตั้งแต่ชั้น 9-11 ที่มากองรวมไว้ที่ชั้น 8 จนพื้นรับน้ำหนักไม่ไหวเกิดแตก และพังถล่มลงมาเป็นช่องแท่งซีเมนต์ขนาดใหญ่ตก ส่งผลให้มีผู้บาดเจ็บ 6 ราย และเสียชีวิตในเวลาถัดมาอีก 1 ราย

เกิด ตำนานห้างร้างวังมัจฉา ได้อย่างไร

ภายใต้ซากตึกมีลักษณะเป็นแอ่งน้ำเพราะฝนตก เกิดน้ำขัง กลายเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ของยุง ชาวบ้านละแวกนั้นจึงนำปลาไปปล่อยเพื่อให้กินลูกน้ำ พร้อมทั้งให้อาหารจนปลาขยายพันธุ์ และเติบโต กลายเป็นบ่อปลายักษ์ที่มีทั้งปลาหางนกยูง ปลาคาร์พ ปลาทับทิม ปลาดุก และอื่นๆ อีกมากมาย รวมนับ 3,000 ตัว 

กลายเป็นจุดถ่ายรูปแห่งใหม่ที่สร้างความฮือฮาในช่วงเวลานั้น หลังจากเป็นข่าวใหญ่ได้มีการสั่งปิดพื้นที่อีกครั้งพร้อมขนย้ายปลา และสูบน้ำออก เนื่องจากมีความกังวลเรื่องความปลอดภัยของโครงสร้าง และดูเหมือนจะเป็นจุดสิ้นสุดของตำนานห้างหรูคู่ย่านบางลำพู

NEW WORLD X OLD TOWN : การกลับมาของภารกิจปลุกชีวิตตึกเก่าในย่านบางลำพู

ในปี 2020 หน่อง-ผศ.ดร.สุพิชชา โตวิวิชญ์ อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ได้นำทีมนักศึกษา และศิษย์เก่าของคณะ มาทำโปรเจกต์ New World x Old Town ร่วมกับชุมชน เพื่อปลุกห้างร้างที่หลับใหลให้กลับมามีชีวิตชีวาอีกครั้ง เพราะนิวเวิลด์เป็นตึกในฝันที่เด็กสถาปัตย์อยากเอามาทำโปรเจกต์กัน 

ต่อมาในปี 2022  ได้ทำงานจัดงานที่นี่ขึ้นอีกครั้ง โดยใช้โจทย์ต่อเนื่องจากงานครั้งแรก โดยศักยภาพของพื้นที่ห้างนี้สามารถฟื้นฟู และปรับปรุงให้เป็นสิ่งต่าง ๆ ในอนาคตได้ ซึ่งตรวจสอบแล้วว่าโครงสร้างมีความปลอดภัยสำหรับการจัดนิทรรศการ 

ปีนี้คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร ทำงานร่วมกับคณะดุริยางคศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร เพื่อทดลองเรื่องเสียงในพื้นที่ย่านบางลำพู ทางทีมงานรู้สึกว่าเสียงหรือดนตรีน่าจะเข้าถึงคนทั่วไปได้ง่ายกว่าการมายืนอ่าน ปีนี้เราได้มืออาชีพอย่าง HUI Team Design และ Saturate Designs มาร่วมทำงานด้วย และมีแก๊งชมรมเกสรลำพูที่เป็นทั้งไกด์ และคนประสานงานกับคนในพื้นที่มาตั้งแต่ครั้งแรก

โดย Bangkok design week กล่าวว่า 

“เราอยากให้คนในย่านมาเดินงาน New World x Old Town แล้วเกิดอินสไปร์ว่าย่านเราเป็นอะไรได้อีกที่จะนำความสดชื่นมีชีวิตชีวากลับมา ไม่ใช่เฉพาะตัวตึกร้างเท่านั้น แต่หมายถึงทั้งย่านเลย ส่วนคนข้างนอกก็เสพคอนเทนต์ได้หลายเลเยอร์มาก

เลเยอร์แรก มาดูกันว่าตึกประหลาดที่ปิดมานานและเคยเป็นวังมัจฉาอยู่ช่วงหนึ่ง จะอินสไปร์คนรุ่นใหม่ด้วยความสนุกสนานยังไงได้บ้าง

ส่วนเลเยอร์ที่สอง เราอยากให้คนฉุกคิดว่าในย่านไหน ๆ ก็มีพื้นที่แบบนี้ได้ นิทรรศการนี้ไม่ได้จัดโชว์ให้คนมาดูแล้วตื่นตาตื่นใจ แต่เราอยากใช้นิทรรศการเป็นแพลตฟอร์มให้คนรุ่นใหม่มาเห็นแล้วลองนำแนวคิดไปต่อยอด โดยไม่จำเป็นว่าจะต้องเกี่ยวกับย่านบางลำพูก็ได้ อยากให้คนเห็นศักยภาพของสิ่งต่าง ๆ ในย่านของตัวเอง แล้วช่วยกันคิดต่อยอด 

และเลเยอร์สุดท้าย ถ้าใครมาชมงานแล้วสนใจมาก ๆ อยากให้มานั่งพูดคุยแลกเปลี่ยนกับน้อง ๆ ชมรมเกสรลำพู ถึงที่มาของร้านชุดนักเรียน ขนมเบื้อง ข้าวแช่ ความสนุกมันแบ่งเป็นหลายเลเยอร์ขึ้นอยู่กับความสนใจของผู้รับสาร”

Photographer : Wazzadu.com

ขอขอบคุณข้อมูลจาก

• bangkokdesignweek.com
• www.thairath.co.th

เรื่องเล่างานสถาปัตยกรรมในอดีต ที่น่าสนใจ