หลักการออกแบบร้านค้าสำหรับผู้สูงอายุ และผู้พิการ (Retail space design in Universal design)
ในปัจจุบันธุรกิจร้านค้าปลีก ร้านสะดวกซื้อ หรือห้างสรรพสินค้ามีอยู่ในทุกพื้นที่ และถือเป็นส่วนหนึ่งในชีวิตประจำวันของมนุษย์ในยุคปัจจบันที่ต้องมีการซื้อสินค้า อาหาร ของใช้ต่างๆอยู่เสมอ จึงทำให้เกิดธุรกิจร้านค้าปลีกมากมาย หลากหลายสไตล์การออกแบบ เพื่อตอบสนองความต้องการของคนทุกเพศทุกวัย รวมถึงผู้สูงอายุ และผู้พิการ วันนี้ Wazzadu Encyclopedia จึงได้รวบรวมข้อมูล หลักการออกแบบร้านค้าเพื่อผู้สูงอายุ และผู้พิการ (Retail space design in Universal design) มาให้ทุกคนได้ศึกษา และต่อยอดในการทำงานออกแบบ โดยจะมีรายละเอียดที่น่าสนใจอย่างไรบ้างนั้น ติดตามชมได้ที่บทความนี้เลยครับ...
โดยตัวอย่างประเภทธุรกิจค้าปลีกแบ่งได้ ดังนี้
- ห้างสรรพสินค้า (Department Store) เป็นแหล่งรวมร้านค้าปลีกแทบทุกประเภท ตั้งแต่ร้านขายสินค้าแฟชั่น ร้านขายเครื่องสำอาง ร้านยา ร้านหนังสือ ข้าวของเครื่องใช้ต่างๆ ไปจนถึงร้านขายอุปกรณ์ไอที ร้านเกม เป็นต้น โดยจะแบ่งหมวดหมู่สินค้าอย่างชัดเจน
- ช็อปปิ้งมอลล์ (Shopping Mall) ช็อปปิ้งมอลล์หรือเรียกอีกชื่อว่า “ศูนย์การค้า” เป็นแหล่งรวมร้านค้าปลีก ไม่จัดหมวดหมู่สินค้าเพราะขึ้นอยู่กับผู้เช่าที่
- ซูเปอร์มาร์เก็ต (Supermarket) ร้านค้าปลีกที่เน้นสินค้าประเภทอาหารและของใช้จำเป็นในครัวเรือน ส่วนใหญ่เป็นสินค้าที่มีราคาไม่สูง มักตั้งอยู่ใกล้ที่พักอาศัยเพื่อเข้าถึงลูกค้าโดยทั่วไป
- ไฮเปอร์มาร์เก็ต (Hypermarket) การรวมกันของซูเปอร์มาร์เก็ตและห้างสรรพสินค้า จึงถือได้ว่าเป็นร้านค้าปลีกแบบครบวงจร มีสินค้าแทบทุกชนิดที่ใช้ในชีวิตประจำวัน
- ร้านขายสินค้าเฉพาะอย่าง (Specialty Store) ร้านค้าปลีกที่ขายสินค้าหมวดหมู่ใดหมวดหมู่หนึ่ง เช่น ร้านเครื่องเขียน ร้านดอกไม้ ร้านอุปกรณ์กีฬา ร้านเครื่องสำอาง เป็นต้น
- ร้านสะดวกซื้อ (Convenience Store) ร้านค้าปลีกขนาดเล็ก เน้นตั้งร้านค้าในบริเวณชุมชน สินค้าภายในร้านเป็นสินค้าอุปโภคบริโภคในชีวิตประจำวัน เช่น อาหาร เครื่องดื่ม ของใช้ในบ้าน
- มินิมาร์ท (Mini-mart) มินิมาร์ทมีลักษณะคล้ายร้านสะดวกซื้อ คือตั้งอยู่ในบริเวณชุมชนหรือตามชานเมืองที่ชุมชนยังไม่หนาแน่นมาก หรือในปั๊มน้ำมันต่างๆ
- ร้านขายของชำ (Grocery Store) ร้านค้าปลีกขนาดเล็ก หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ “ร้านโชห่วย” นั่นเอง เป็นร้านค้าแบบดั้งเดิมที่ขายสินค้าอุปโภคบริโภคในชีวิตประจำวัน มีพื้นที่น้อยประมาณ 1-2 คูหา ส่วนใหญ่เป็นกิจการที่ทำกันภายในครอบครัว หรือเป็นกิจการเสริม
หลักการออกแบบร้านค้าสำหรับผู้สูงอายุ และผู้พิการ (Retail space design in Universal design)
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน และพื้นที่เลือกซื้อสินค้า (แบบ 2 ช่องทางเดิน)
พื้นที่ทำกิจกรรม หรือเลือกซื้อสินค้าควรมีความกว้างอย่างน้อย 45-75 เซนติเมตรเพื่อให้สะดวกต่อการเลือกซื้อสินค้า และระยะห่างระหว่างช่องทางเดินควรมีความกว้างที่เพียงพอสำหรับคนเดินสวนกัน หรือรถล้อเข็น(วีลแชร์) โดยควรมีความกว้างอย่างน้อย 1.80 เมตร
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน และพื้นที่เลือกซื้อสินค้า (แบบ 1 ช่องทางเดิน)
พื้นที่ทำกิจกรรม และระยะช่องทางเดินรวมกันควรมีความกว้างอย่างน้อย 1.60-2.30 เมตรเพื่อให้สะดวกต่อการเข็นรถ หรือเดินเลือกซื้อสินค้า และพื้นที่เลือกซื้อสินค้าควรมีความกว้างอย่างน้อย 45-90 เซนติเมตร
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน พื้นที่เลือกซื้อสินค้า และพื้นที่สำหรับสำหรับพนักงาน
โซนทำกิจกรรมหรือเลือกซื้อสินค้ามีความกว้างอย่างน้อย 45-60 เซนติเมตร พื้นที่สำหรับพนักงานหน้าเคาน์เตอร์มีความกว้างอย่างน้อย 75 เซนติเมตร และพื้นที่ช่องทางเดิน หรือรถล้อเข็น(วีลแชร์) มีความกว้างอย่างน้อย 90 เซนติเมตร เพื่อให้สามารถเดินสวนกันได้อย่างสะดวก
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน พื้นที่เลือกซื้อสินค้า และชั้นวางสินค้า
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน และชั้นวางสินค้าควรมีความกว้างอย่างน้อย 1.20 เมตรเพื่อให้สามรถหยิบ หรือเลือกดูสินค้าได้สะดวก รถล้อเข็น(วีลแชร์)สามารถผ่านได้ และชั้นวางสินค้าควรสูง 1.20 เมตร และกว้าง 75-90 เซนติเมตร
ระยะห่างระหว่างช่องทางเดิน พื้นที่เลือกซื้อสินค้า และชั้นวางสินค้า
การจัดช่องทางเดินแบบ 2 ช่องทาง และมีชั้นวางสินค้าอยู่ตรงกลางความมีพื้นที่ความกว้างจากเคาน์เตอร์ทางขวาไปจนเคาน์เตอร์ซ้ายอย่างน้อย 4-5 เมตร ความกว้างของชั้นวางอยูที่ 1.20 เมตร และพื้นที่ช่องทางเดินกว้าง 1.80 เมตร เพื่อให้สามารถเลือกซื้อสินค้า และเข็นรถเข็นได้สะดวก
ระยะห่างช่องทางเคาน์เตอร์ชำระเงิน
ช่องทางเดินชำระเงินหน้าเคาน์เตอร์ควรมีความกว้างอย่างน้อย 90 เซนติเมตรเพื่อให้รถเข็นสามารถผ่านไปได้สะดวก และจากกึ่งกลางช่องทางเดินไปยังเคาน์เตอร์ควรมีความกว้างอย่างน้อย 1.20 เมตรเพื่อให้วางสินค้าชำระเงินได้สะดวก และไม่แคบเกินไป
องค์ความรู้ที่เกี่ยวข้องกับหลักการออกแบบอื่น ๆ ที่น่าสนใจ
เขียน และเรียบเรียงโดย Wazzadu Encyclopedia
อ้างอิงข้อมูลจาก
- Human dimension & interior space by Julius Panero and Martin Zelnik
- www.finance-rumour.com/
ผู้เขียนบทความ
โดยเป็นศูนย์กลางเชื่อมโยงกลุ่มผู้ใช้งานต่างๆ ตั้งแต่ สถาปนิก แบรนด์สินค้า ผู้จัดจำหน่าย และผู้ให้บริการต่างๆที่เกี่ยวข้อง ... อ่านเพิ่มเติม
