หลักการออกแบบ "ประตู" ภายในอาคาร สำหรับผู้พิการและผู้สูงอายุ (Universal Design Doors for Disabled & Elderly)

ประตูของอาคาร ต้องมีลักษณะ ดังต่อไปนี้

1. เปิดปิดได้ง่าย

2.  ปรับปรุงลักษณะของประตู ธรณีประตูหากมีความสูงต้องไม่เกินกว่า 13 มิลลิเมตร (เดิม 20 มิลลิเมตร) ช่องประตูต้องมีความกว้างสุทธิไม่น้อยกว่า 860 มิลลิเมตร (เดิม 900 มิลลิเมตร) (ปรับปรุงล่าสุด มี.ค. 64)

3. ช่องประตูต้องมีความกว้างสุทธิไม่น้อยกว่า 900 มิลลิเมตร

4.  ในกรณีที่ประตูเป็นแบบบานเปิดผลักเข้าออก เมื่อเปิดออกสู่ ทางเดินหรือระเบียงต้องมีพื้นที่ว่างขนาดกว้างไม่น้อยกว่า 1,500 มิลลิเมตร และยาวไม่น้อยกว่า 1,500 มิลลิเมตร

5.  ในกรณีที่ประตูเป็นแบบบานเลื่อนหรือแบบบานเปิดให้มีมือจับที่มีขนาดเท่ากับราวจับตามข้อ 8(7)(ข) ในแนวดิ่งทั้งด้านในและด้านนอกของประตูซึ่งมีปลายด้านบนสูงจากพื้นไม่น้อยกว่า 1,000 มิลลิเมตร และปลายด้านล่างไม่เกิน 800 มิลลิเมตร ในกรณีที่เป็นประตูบานเปิด ออกให้มีราวจับตามแนวนอนด้านในประตู และในกรณีที่เป็นประตู บานเปิดเข้าให้มีราวจับตามแนวนอนด้านนอกประตู ราวจับดังกล่าวให้ สูงจากพื้นไม่น้อยกว่า 800 มิลลิเมตร แต่ไม่เกิน 900 มิลลิเมตร ยาวไป ตามความกว้างของประตู

6. กรณีที่ประตูเป็นกระจกหรือลูกฟักเป็นกระจก ให้ติด เครื่องหมายหรือแถบสีที่สังเกตเห็นได้ชัด

7. อุปกรณ์เปิดปิดประตูต้องเป็นชนิดก้านบิดหรือแกนผลัก อยู่สูงจากพื้นไม่น้อยกว่า 1,000 มิลลิเมตร แต่ไม่เกิน 1,200 มิลลิเมตร ประตูตามวรรคหนึ่งต้องไม่ติดตั้งอุปกรณ์ชนิดที่บังคับให้บาน ประตูปิดได้เองที่อาจทําให้ประตูหนีบหรือกระแทกผู้พิการหรือทุพพลภาพ และคนชรา

ประตู

• ช่องประตูต้องมีความกว้างสุทธิไม่น้อยกว่า 860 มม. (เดิม 900 มม.) (ปรับปรุงล่าสุด มี.ค. 64)
• สําหรับประตูบานเปิดหรือบานสวิง เมื่อวัดมุมระหว่างผิวหน้าของประตู ขณะเปิดถึงขอบวงกบอีกด้านหนึ่ง ต้องสามารถเปิดกว้างได้ไม่น้อยกว่า 90 องศา

ที่ว่างสําหรับผู้ใช้เก้าอี้ล้อเคลื่อนที่ผ่านประตูบานเปิดหรือ บานสวิง

• กรณีเข้าในทิศทางตั้งฉากกับประตู ด้านฝั่งถึง ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1500 มม. มีที่ว่างเลยจากขอบประตูด้านกลอน ไม่น้อยกว่า 450 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางตั้งฉากกับประตู ด้านฝั่งผลัก ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1200 มม. ในกรณีมีที่ปิดประตูและกลอน ให้มีที่ว่าง เลยจากขอบประตูด้านกลอนไม่น้อยกว่า 300 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตู ด้านมือจับหรือกลอน ฝังดึง ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1200 มม. ในกรณีมีที่ปิดประตูและกลอน ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1350 มม. และมีที่ว่างเลยจากขอบประตูด้านกลอนไม่น้อยกว่า 600 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตู ด้านมือจับหรือกลอน ฝั่งผลัก กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตู ด้านมือจับหรือกลอน ฝั่งผลัก ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1000 มม. ในกรณีมีที่ปิดประตูและกลอน ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1150 มม. และมีที่ว่างเลยจากขอบ ประตูด้านกลอนไม่น้อยกว่า 600 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตูด้านบานพับ ฝั่งถึง ควรมีที่ว่างตั้งฉาก กับประตูไม่น้อยกว่า 1500 มม. และมีที่ว่างเลยจากขอบประตูด้านมือจับหรือกลอนไม่น้อยกว่า 900  มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตูด้านบานพับ ฝั่งผลัก ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1000 มม. ในกรณีมีที่ปิดประตูและกลอนที่ควร มีว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1150 มม. และมีที่ว่างเลยจากขอบประตู ด้านบานพับไม่น้อยกว่า 600 มม.

ที่ว่างสําหรับผู้ใช้เก้าอี้ล้อเคลื่อนที่ผ่านประตูบานเลื่อนหรือ บานเฟี้ยม

• กรณีเข้าในทิศทางตั้งฉากกับประตูควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า1200 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตูด้านฝั่งซองบานเลื่อนหรือจุดยึดบานเฟี้ยม ควรมีที่ว่างตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1000 มม. และมีที่ว่าง วัดจากประตูด้านฝั่งมือจับหรือกลอนไม่น้อยกว่า 1400 มม.
• กรณีเข้าในทิศทางขนานกับประตูด้านฝั่งมือจับหรือกลอน ควรมีที่ว่าง ตั้งฉากกับประตูไม่น้อยกว่า 1000 มม.  และมีที่ว่างเลยจากขอบประตูด้านฝั่ง ที่เข้าไม่น้อยกว่า 600 มม.

ระยะห่างระหว่างประตูสองบานซึ่งอยู่ตรงข้ามกันของทางสัญจร

• ต้องห่างไม่น้อยกว่า 1200 มม. โดยหักความกว้างของบานที่เปิดเข้าไปในที่ว่างระหว่างประตู

บานประตู

• ควรมีช่องแสงมองผ่านประตูและช่องแสงติดประตูให้สามารถเห็นอีกด้านหนึ่งได้
• ควรมีแผ่นกันกระแทก (Kick plate) ที่ด้านล่างของบานประตู มีความสูงของแผ่นระหว่าง 300 - 400 มม. เต็มความกว้างของบานประตู
• กรณีจําเป็นต้องมีธรณีประตู หากมีความสูงต้องไม่เกินกว่า 13 มม. (เดิม 20 มม.)

อุปกรณ์ประกอบประตู เช่น มือจับ ที่ดึง กลอน และส่วนที่ ต้องจับอื่น ๆ

• ต้องมีรูปร่างง่ายต่อการจับด้วยมือข้างเดียว
• กรณีมือจับประตูอยู่ในแนวดิ่ง ให้ปลายด้านบนของมือจับมีความสูงไม่น้อยกว่า 1000 มม. ปลายด้านล่างสูงจากพื้นไม่เกิน 800 มม.
• กรณีมีราวจับประตูในแนวนอน ราวจับต้องสูงจากพื้นไม่น้อยกว่า 800 มม. แต่ไม่เกิน 900 มม.

กรณีอาคารมีทางเข้าออกเป็นประตูบานหมุน

ต้องจัดให้มีประตูผ่านเข้าออก ที่เป็นบานเปิด บานสวิงหรือบานเลื่อน กว้างสุทธิไม่น้อยกว่า 900 มม. ในตําแหน่งใกล้เคียงหรือติดกันด้วย

ข้อมูลวัสดุศาสตร์อื่นๆ ที่น่าสนใจ

เขียน และเรียบเรียงโดย Wazzadu Encyclopedia

ขอบคุณข้อมูลเพิ่มเติมจาก

• มาตรฐานออกแบบ.pdf 

>> file:///C:/Users/User/Desktop/Encycropidia/ramp%20universal%20design/%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B9%81%E0%B8%9A%E0%B8%9A.pdf

• สมาคมสถาปนิกสยาม ในพระบรมราชูปถัมภ์ 

>> BAEDRFA.pdf

https://workpointtoday.com/%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%B0%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B9%89%E0%B8%B2-%E0%B8%82%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9C%E0%B8%B9%E0%B9%89%E0%B8%9E%E0%B8%B4/