RCD คืออะไร และทำหน้าที่อย่างไรในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า
RCD คือ เป็นอุปกรณ์ที่มีบทบาทสำคัญในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า โดยสามารถตัดไฟฟ้าได้ทันทีเมื่อตรวจจับว่ามีการรั่วของไฟฟ้า หรืออุปกรณ์ไฟฟ้าชำรุด ในบทความนี้เราจะพาทุกท่านมาทำความรู้จักกับ RCD คืออะไร ทั้งในด้านของประโยชน์ของการใช้งาน RCD รวมไปถึงประเภทของ RCD และการเลือกใช้งานที่ถูกต้องตามมาตรฐานและข้อกำหนดที่กำหนดไว้ เพื่อเพิ่มความมั่นใจในการใช้งานไฟฟ้าอย่างปลอดภัยของผู้ใช้งาน
RCD คืออะไร และทำหน้าที่อย่างไรในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า
RCD หรือ Residual Current Device คือ อุปกรณ์ที่ใช้ในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า จะทำการตัดกระแสไฟฟ้าทันที เพื่อป้องกันอันตรายที่อาจเกิดขึ้นได้ เช่น การชนกับสายไฟฟ้า การสัมผัสกับสายไฟฟ้า โดยส่วนใหญ่จะเรียกกันว่าเบรกเกอร์กันไฟรั่วที่สามารถตัดไฟฟ้าได้แบบอัตโนมัติทันทีเมื่อเกิดกระแสไฟฟ้ารั่วผ่านไปเข้าหรือออกจากวงจรไฟฟ้า และมีค่ากระแสที่ไม่เท่ากันระหว่างเข้าและออก เช่น กระแสไฟฟ้าที่รั่วไหลจากอุปกรณ์ไฟฟ้าลงดิน หรือกระแสไฟฟ้าที่รั่วผ่านคนไปที่สัมผัสขณะไฟรั่ว การใช้เครื่อง RCD สามารถช่วยลดความเสี่ยงต่อเหตุการณ์ไฟดูด และไฟไหม้ได้อย่างมาก เป็นอุปกรณ์สำคัญที่นิยมใช้ในตู้คอนซูมเมอร์และยูนิตในบ้านพักอาศัย และอาคารต่างๆ ส่วนเครื่องตัดไฟรั่วมีอีกซึ่งเรียกว่า เครื่องตัดวงจรกระแสเหลือ RCD, RCBO, RCCB หรือเครื่องตัดกระแสไฟฟ้ารั่วลงดิน ELCB, GFCI มักถูกนำไปใช้กับ เซอร์กิต และเบรกเกอร์ ประเภทอื่นๆ เช่น เบรกเกอร์ลูกย่อย MCB หรือ เบรกเกอร์ MCCB
หลักการทำงานของ RCD
การทำงานของ RCD ขึ้นอยู่กับวิธีการวัดอินพุตและเอาต์พุตที่ใช้ โดยจะมีการบันทึกค่ากระแสไฟที่ไหลผ่านหม้อแปลง เมื่อมีการอ่านค่ากระแสอินพุตที่สูงกว่ากำหนด จะแสดงว่ามีกระแสไฟรั่วในวงจร RCD ที่หนึ่ง เมื่อเกิดเหตุนี้ อุปกรณ์ป้องกันจะถูกปิดการใช้งาน ทำให้ไม่สามารถอ่านค่าได้ ซึ่งอาจเป็นสาเหตุให้เกิดกระแสไฟรั่วได้ อธิบายง่ายๆ ก็คือระบบสายของ RCD จะทำงานในกระแสที่มีขนาดเท่ากันที่ไหลผ่านเฟส และตัวนำที่เป็นกลางในเครือข่ายเฟสเดียวกัน สำหรับเครือข่ายสามเฟส จะต้องอ่านค่ากระแสไฟฟ้าเดียวกันในสายกลาง และผลรวมของกระแสที่ไหลผ่านเฟส ในเครือข่ายทั้งสองต้องมีค่าเท่ากัน ค่าในปัจจุบันถ้ามีความแตกต่างจะบ่งชี้ถึงการสลายฉนวน ซึ่งหมายความว่ามีการรั่วไหลของกระแสผ่านสถานที่นี้และอุปกรณ์ที่เหลือจะทำงานนั่นเอง เป็นหลักการทำงานที่ไม่มีความซับซ้อนมากนัก แต่เต็มเปี่ยมไปด้วยประสิทธิภาพ
การติดตั้ง RCD
การติดตั้ง RCD ควรทำโดยช่างไฟฟ้ามืออาชีพเนื่องจากเป็นการติดตั้งที่ซับซ้อน และต้องใช้ความรู้ และประสบการณ์ในการทำงานกับไฟฟ้า
การติดตั้ง RCD จะต้องทำตามขั้นตอนต่อไปนี้
- ตรวจสอบว่าระบบไฟฟ้าของบ้านเป็นระบบไฟฟ้ากระแสสลับ 110V-220V หรือไม่
- ตรวจสอบและเลือกซื้อ RCD ที่เหมาะสมกับระบบไฟฟ้าและสามารถรองรับกระแสได้ตามความต้องการ
- ติดตั้ง RCD ในที่ที่เหมาะสม
- ทำการเชื่อมต่อสายไฟฟ้าจากพื้นที่เดียวกันเข้ากับ RCD
- ทำการทดสอบ RCD โดยใช้เครื่องมือทดสอบสำหรับ RCD เพื่อตรวจสอบว่า RCD ทำงานได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
ประโยชน์ของการใช้ RCD
การใช้ RCD จะมีประโยชน์ต่อความปลอดภัยของบ้านและผู้ใช้ไฟฟ้า ดังนี้
- ป้องกันอันตรายไฟฟ้าเกิดขึ้น เช่น การชนกับสายไฟฟ้า การสัมผัสกับสายไฟฟ้า การรั่วไฟฟ้า เป็นต้น
- ช่วยลดความเสี่ยงในการเกิดอุบัติเหตุที่เกี่ยวกับไฟฟ้า
- ช่วยเพิ่มความมั่นใจในการใช้งานไฟฟ้าในบ้าน
- ช่วยประหยัดพลังงานและลดค่าใช้จ่าย เนื่องจาก RCD มีความไวต่อการตรวจจับสัญญาณไฟฟ้าชนิดต่างๆ และสามารถตัดการไฟฟ้าได้ทันที ทำให้ไม่ต้องเสียเวลาและเงินในการเรียกช่างไฟฟ้าหรือซื้ออุปกรณ์ไฟฟ้าใหม่
- ช่วยเพิ่มความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม เนื่องจาก RCD ช่วยลดปริมาณการสูญเสียพลังงานที่ไม่จำเป็นและช่วยเพิ่มประสิทธิภาพการใช้งานไฟฟ้า
ข้อควรระวังในการใช้งาน RCD
เมื่อใช้ RCD จะต้องระมัดระวังดังนี้
- ตรวจสอบความถูกต้องของ RCD ก่อนใช้งาน โดยทำการทดสอบว่า RCD ทำงานได้อย่างถูกต้องและปลอดภัย
- ตรวจสอบสภาพของสายไฟฟ้า โดยต้องมั่นใจว่าไม่มีสายไฟฟ้าที่ชำรุด ชนกับวัสดุหรือสายไฟฟ้าอื่น หรือมีการรั่วไฟฟ้าก่อนใช้งาน RCD
- อย่านิ่งนอนใจหากเห็นว่า RCD ไม่ทำงาน หรือทำงานไม่สมบูรณ์ เพราะอาจเกิดจากการเชื่อมต่อสายไฟฟ้าไม่ถูกต้อง หรืออุปกรณ์ไม่ถูกต้อง
- ต้องระวังไม่ให้สายไฟฟ้าชนกับวัสดุหรือสายไฟฟ้าอื่นในระหว่างการใช้งาน RCD
- ควรติดตั้ง RCD คู่กับสายดิน หากติดตั้งเฉพาะ RCD ไม่ติดตั้งสายดินเมื่อไฟรั่ว และมีคนไปสัมผัสจะโดนไฟดูดได้
ความสำคัญของการใช้งาน RCD ในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า
การใช้งาน RCD เป็นสิ่งสำคัญอย่างมากในการป้องกันอันตรายไฟฟ้า เนื่องจาก RCD สามารถป้องกันอันตรายไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดย RCD มีบทบาทดังนี้
- ช่วยลดความเสี่ยงจากการชนกับไฟฟ้า โดย RCD สามารถตัดการไฟฟ้าได้ทันที เมื่อตรวจจับได้ว่ามีการรั่วไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าชำรุด
- ช่วยป้องกันการชนกับวัสดุอื่น โดย RCD สามารถตัดการไฟฟ้าได้ทันที เมื่อตรวจจับว่ามีสายไฟฟ้าชนกับวัสดุหรือสายไฟฟ้าอื่น
- ช่วยลดความเสี่ยงจากการชนกับคนอื่น โดย RCD สามารถตัดการไฟฟ้าได้ทันที เมื่อตรวจจับว่ามีการรั่วไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าชำรุด
- ช่วยป้องกันการเกิดไฟไหม้ โดย RCD สามารถตัดการจ่ายไฟฟ้าได้ทันที เมื่อตรวจจับว่ามีการรั่วไฟฟ้าหรืออุปกรณ์ไฟฟ้าชำรุด
- ช่วยเพิ่มความมั่นใจในการใช้งานไฟฟ้า โดย RCD ช่วยป้องกันอันตรายไฟฟ้าได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ประเภทของ RCD
สำหรับประเภทของ RCD เบรกเกอร์กันดูด มีดังนี้
- RCCB (Residual Current Circuit Breakers)
- RCBO (Residual Current Circuit Breakers with Overload protection)
RCCB (Residual Current Circuit Breakers)
ประเภทแรกของเครื่อง RCD จะเป็น RCCB เซอร์กิตเบรกเกอร์ที่ช่วยตัดวงจรไฟฟ้า เมื่อเกิดการรั่วไหลในระบบไฟฟ้า แต่ไม่สามารถตัดกระแสลัดวงจรได้ ส่วนใหญ่จะมีการใช้งาน 2 ขนาด คือ ขนาด 2 Pole สำหรับไฟ 1 เฟส , สำหรับไฟ 3 เฟส ในการทำงานจะต้องใช้ควบคู่กับ MCB, MCCB ถือเป็นอุปกรณ์ยอดนิยม ที่คนส่วนใหญ่นิยมใช้งาน เพราะหาซื้อได้ง่ายกว่า แถมมีราคาที่ไม่สูงเกินไปนัก
RCBO (Residual Current Circuit Breakers with Overload)
ประเภทเป็นอุปกรณ์ป้องกันไฟดูด (ไฟช็อต) พร้อมมีเซอร์กิตเบรกเกอร์ในตัว สามารถตัดวงจรได้ทั้งกรณีที่มีไฟรั่วและมีกระแสลัดวงจร ถือเป็นเบรกเกอร์ที่มีความครบเครื่อง ใช้งานได้ครอบคลุม มีประสิทธิภาพอย่างมาก จัดเป็นอีกหนึ่งตัวที่ได้รับความนิยม และเป็นที่แนะนำของช่างผู้เชี่ยวชาญ เหมาะกับคนที่อยากได้เบรกเกอร์ที่ใช้งานได้หลากหลาย
แนะนำ RCD เบรกเกอร์กันดูด จาก ชไนเดอร์ อิเล็คทริค
หากคุณกำลังมองหาเบรกเกอร์กันดูด และป้องกันอัคคีภัยได้ ควรเลือกเบรกเกอร์กันดูดจากแบรนด์ชั้นนำระดับโลก ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ที่ได้รับการยอมรับมาตรฐานสากลระดับโลก มีผู้ใช้งานจำนวนมาก และเสียงรีวิวส่วนใหญ่ ต่างชื่นชอบในคุณภาพ และเกรดของสินค้าก็มีให้เลือกหลากหลาย ใครชอบแบบไหนก็สามารถเข้าไปดูสินค้าจริงได้ที่ เว็บไซต์ www.se.com มีเบรกเกอร์เยอะแยะมากมาย เลือกแบบที่ถูกใจได้ ข้อสำคัญควรเลือกที่เหมาะสมกับการใช้งาน จะใช้ถนอมเครื่องใช้ไฟฟ้า และทำให้คุณใช้งานได้นานขึ้น
ติดตามเรื่องราวดีๆ จาก ชไนเดอร์ อิเล็คทริค ได้ที่
เว็บไซต์: www.se.com
Facebook: Schneider Electric
Instagram: schneiderelectric_th
LinkedIn: Schneider Electric
Lazada: Schneider Electric
shopee: Schneider Electric official
LINE Official: ชไนเดอร์ อิเล็คทริค
ผู้เขียนบทความ