เรื่องราวที่น่าทึ่งของอนุสรณ์สถานทหารผ่านศึกสงครามเวียดนาม ที่ออกแบบโดยนักศึกษาสถาปัตย์ฯ วัย 21 ปี "Maya Lin"
หากย้อนเวลากลับไป Maya Lin ในวัย 18 ปี (ปัจจุบันอายุ 62 ปี) ขณะที่กำลังศึกษาในสาขาสถาปัตยกรรมที่มหาวิทยาลัยเยล เมื่อใดก็ตามที่เธอเดินผ่านอนุสรณ์ของมหาวิทยาลัยเยล เธออดไม่ได้ที่จะยื่นนิ้วไปสัมผัสบนกำแพงหินอ่อนที่สลักชื่อศิษย์เก่าที่เสียชีวิตในหน้าที่เพื่อประเทศของตน ตลอดช่วงเวลาที่เธอศึกษาอยู่ในระดับชั้นปีที่ 1 และ 2 เธอเฝ้าดูช่างตัดหิน ที่นำแผ่นสลักหินที่จารึกชื่อผู้เสียชีวิตในสงครามเวียดนามเข้ามาติดตั้งเพิ่ม เพื่อเป็นเกียรติให้กับบุคคลเหล่านั้น “ฉันคิดว่ามันทำให้ฉันประทับใจ” Maya Lin กล่าว
ซึ่งมันทำให้เธอได้สัมผัสกับ “พลังแห่งชื่อ” เป็นครั้งแรก และเธอก็หลงใหลนึกถึงเหตุการณ์นี้เสมอ
ในปีสุดท้ายของการศึกษา Maya Lin ได้ออกแบบอนุสาวรีย์ที่มีกำแพงล้อมรอบสำหรับทหารผ่านศึกในสงครามเวียดนาม ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานที่ได้รับมอบหมายในการสัมมนาสถาปัตยกรรมของเธอ ด้วยการสนับสนุนจากศาสตราจารย์ของเธอ นักศึกษาสถาปัตยกรรมศาสตร์ได้เข้าร่วมการแข่งขันการออกแบบระดับชาติที่จัดขึ้นเพื่อสร้างอนุสรณ์สถานทหารผ่านศึกเวียดนามที่ National Mall ในกรุงวอชิงตัน ดี.ซี. ตามกฎการแข่งขันที่กำหนด ระบุไว้ว่าอนุสรณ์สถานต้องมีความสุภาพ และมีชื่อของผู้เสียชีวิตและผู้สูญหายในสงครามเวียดนาม
ในกระบวนการออกแบบของ Maya Lin ได้นำรายชื่อทหารอเมริกันเกือบ 58,000 นาย มาเรียง Timeline ตามลำดับเวลาของการสูญเสีย โดยแกะสลักรายชื่อทั้งหมดลงบนผนังหินแกรนิตสีดำขัดมัน ซึ่งให้ Effect การสะท้อนที่น่าสนใจ และแฝงด้วยความหมายด้านนามธรรมให้ผู้เยี่ยมชมได้ตีความ ตัวผนังหินแกรนิตถูกวางผัง Lay out ให้เป็นรูปตัววี แล้วออกแบบให้ตัวผนังจมลงไปที่พื้นแล้วไล่ระดับความสูงจากปลายปีกตัววีขึ้นมาจนถึงฐานของตัววี
ในการแข่งขันประกวดแบบมีผู้เข้าแข่งขันมากกว่า 1,400 คน โรงเก็บเครื่องบินของกองทัพอากาศถูกนำมาใช้เป็นพื้นที่เพื่อแสดงแบบ และโมเดลจากผู้เข้าประกวดแบบทั้งหมดสำหรับการตัดสิน ซึ่งผลงานทั้งหมดจะไม่ระบุชื่อของผู้จัดทำ คณะกรรมการทั้ง 8 คน ได้ทำการคัดเลือกโดยพิจารณาจากคุณภาพของการออกแบบเท่านั้น ในที่สุดคณะกรรมการก็เลือกผลงานหมายเลข 1026 ซึ่งพบว่าเป็น "ผลงานออกแบบที่ทำให้ตัวสถานที่มีคารมคมคาย มีการผสานรวมกันขององค์ประกอบบริบทอย่างเรียบง่ายทั้งแผ่นดิน และท้องฟ้า และมีชื่อที่ระบุถึงผู้เสียชีวิต และผู้สูญหายจากสงครามเวียดนามทุกคน"
ที่ผ่านมาการออกแบบของ Maya Lin ได้เกรด B ในชั้นเรียนมหาวิทยาลัยของเธอที่เยลเท่านั้น ดังนั้นเธอจึงตกใจมากเมื่อเจ้าหน้าที่จัดการแข่งขัน เดินทางมาที่ห้องพักของเธอในเดือนพฤษภาคม 1981 และแจ้งให้นักศึกษาสาวที่ในขณะนั้นเธอมีอายุเพียง 21 ปี ให้ทราบว่าเธอชนะการประกวดแบบเป็นลำดับที่ 1 และได้รางวัลมูลค่า 20,000 ดอลลาร์ ซึ่งในขณะนั้น Maya Lin ยังไม่มีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพสถาปนิก และเธอยังไม่ได้จบการศึกษาระดับปริญญาตรีในสาขาสถาปัตยกรรมด้วยซ้ำ
มันทำให้เธอฉุกคิดว่า “ตั้งแต่เริ่มแรก ฉันมักจะสงสัยว่า ถ้าหากมีการระบุชื่อของเธอ Maya Lin เป็นผู้จัดทำลงบนผลงานหมายเลข 1026 ฉันจะได้รับเลือกหรือไม่” เธอเขียนในภายหลัง
หลังจากที่ Maya Lin ชนะการประกวดแบบ ก็ได้มีหลายๆคนที่วิพากษ์วิจารณ์อนุสรณ์สถานทหารผ่านศึกเวียดนามสีดำของเธอไปต่างๆนาๆหลากหลายประเด็น ซึ่งก็เป็นเรื่องที่ถกเถียงกันนานพอสมควรในช่วงเวลาดังกล่าว
แต่หลังจากนั้นคำวิพากษ์วิจารณ์ และข้อถกเถียงต่างๆก็เริ่มสงบลงอย่างรวดเร็ว เมื่อกำแพงหินแกรนิตสีดำขัดมันรูปตัววี ของอนุสรณ์สถานทหารผ่านศึกเวียดนามได้ก่อสร้างแล้วเสร็จ และถูกเปิดเผยต่อสาธารณะชนเมื่อวันที่ 13 พฤศจิกายน พ.ศ. 2525
อนุสรณ์สถานของ Maya Lin พิสูจน์แล้วว่าเป็นสถานที่แสวงบุญสำหรับผู้ที่รับใช้ชาติในสงครามและบรรดาผู้เป็นที่รักของประชาชนชาวอเมริกาที่ต้องไปต่อสู้และจากไปในสงครามเวียดนาม มันกลายเป็นสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ของการเยียวยาด้านความรู้สึก และแสดงถึงความเคารพตามที่เธอตั้งใจ
ในวันนี้ Vietnam Veterans Memorial เป็นอนุสรณ์สถานที่มีชื่อเสียงที่สุดแห่งหนึ่ง ในสหรัฐอเมริกา ผลงานการออกแบบระดับมาสเตอร์พีซของ Maya Lin ได้กลายเป็นหนึ่งในกรณีศึกษาที่ทรงคุณค่า เป็นผลงานที่สร้างแรงบันดาลใจและจุดประกายให้นักศึกษาสถาปัตย์ฯทั่วโลก
มีการนำผลงานของเธอไปใช้เป็นส่วนหนึ่ง ของชุดข้อมูลสำหรับใช้ในการสอนนักศึกษาสาขาสถาปัตยกรรมในมหาวิทยาลัยต่างๆทั่วโลก (รวมทั้งในประเทศไทย) ตลอดอาชีพการทำงานของ Maya Lin ยังคงสร้างสรรค์งานออกแบบสถาปัตยกรรมที่เป็นเสมือนงานศิลปะ โดยใช้รูปทรงที่เรียบง่ายแต่ทรงประสิทธิภาพ ใช้วัสดุที่สื่อถึงธรรมชาติ และอัตลักษณ์แบบตะวันออก
อ้างอิงโดย
https://www.biography.com/news/maya-lin-vietnam-veterans-memorial
https://www.history.com/news/the-21-year-old-college-student-who-designed-the-vietnam-memorial
องค์ความรู้ด้านประวัติศาสตร์สถาปัตยกรรมอื่นๆ ที่น่าสนใจ
ผู้เขียนบทความ
โดยเป็นศูนย์กลางเชื่อมโยงกลุ่มผู้ใช้งานต่างๆ ตั้งแต่ สถาปนิก แบรนด์สินค้า ผู้จัดจำหน่าย และผู้ให้บริการต่างๆที่เกี่ยวข้อง ... อ่านเพิ่มเติม