การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนในงานสถาปัตยกรรม มีกี่ประเภท (Types of Indirect Lighting)

ไฟหลืบไฟซ่อน หรือ Indirect Lighting  คืออะไร

ก่อนอื่นเรามาทำความรู้จักกับไฟหลืบไฟซ่อน (Indirect Lighting) กันก่อนครับว่าคืออะไร ไฟหลืบไฟซ่อนเป็นการออกแบบแสงเพื่อไม่ให้มองเห็นหลอดไฟภายหลังการติดตั้ง (จึงเป็นที่มาของคำว่าไฟหลืบไฟซ่อนนั่นเอง)  

แสงที่ออกมาจากแหล่งกำเนิดแสง หรือ หลอดไฟที่เราออกแบบให้ซ่อนอยู่ตามมุมตามหลืบต่างๆนั้นจะสะท้อนแสงจากแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) โดยแสงจะส่องกระทบไปบนพื้นที่ระนาบใดระนาบหนึ่ง หรือ อาจจะทั้งสองระนาบก็ได้ ซึ่งจะสามารถกระจายแสง และให้แสงสว่างได้อย่างนุ่มนวลสม่ำเสมอสบายตา

โดยส่วนมากการออกแบบไฟหลืบไฟซ่อน (Indirect Lighting) มักจะใช้เพื่อตกแต่งสร้างบรรยากาศ หรือ การใช้งานในบางพื้นที่ ที่ไม่ต้องการให้แสงสว่างจ้ามากเกินไป การออกแบบประเภทนี้จึงไม่เหมาะ และไม่นิยมใช้งานแบบให้แสงสว่างเพื่อการใช้งานทั่วไป  

ประเภท หรือ รูปแบบการออกแบบไฟหลืบไฟซ่อน (Indirect Lighting Type) ที่นิยมใช้ในงานสถาปัตยกรรม

ไฟหลืบไฟซ่อนแต่ละประเภทจะมีลักษณะรูปแบบ และคุณประโยชน์ในการใช้งานอย่างไรบ้างนั้น วันนี้ Wazzadu ย่อยมาให้แล้ว ตามมาชมกันเลยครับ

Staircase & Handrails Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนใต้บันได และราวจับ โดยออกแบบแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ให้ซ่อนอยู่ตามมุมตามหลืบต่างๆของลูกตั้ง-ลูกนอนบันได และใต้ราวจับ โดยแสงจะสะท้อนออกมาจากแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) และจะส่องกระทบไปบนพื้นที่ระนาบใดระนาบหนึ่ง หรือ อาจจะทั้งสองระนาบก็ได้ (ระนาบตั้ง และระนาบนอน) ซึ่งจะสามารถกระจายแสง และให้แสงสว่างในบริเวณบันได และราวจับได้อย่างนุ่มนวลสม่ำเสมอสบายตา

โดยส่วนมากการออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนใต้บันได และราวจับติดผนัง มักจะใช้เพื่อตกแต่งสร้างบรรยากาศ หรือ การใช้งานในบางพื้นที่ ที่ไม่ต้องการให้แสงสว่างจ้ามากเกินไป รวมไปถึงช่วยเพิ่มความปลอดภัยในการเดินขึ้นลงบันไดในยามค่ำคืน 

Toe Kicks Corridor Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนตามแนวทางเดิน โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในบริเวณช่องหลืบที่ออกแบบไว้ตามขอบทางเดิมในระดับต่ำกว่าสายตา เพื่อให้แสงสว่างส่องกระทบกับพื้นแล้วสะท้อนขึ้นอย่างนุ่มนวล

ในการติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) อาจไม่จำเป็นต้องติดเข้าไปในช่องหลืบลึกจนเกินไป และไม่จำเป็นต้องใส่ปีกบังแสงสำหรับบังแสงสว่างจ้าจากหลอดไฟไม่ให้แยงตา เนื่องจากระดับของหลอดไฟอยู่ต่ำกว่าระดับสายตาอยู่แล้ว สำหรับการออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนตามแนวทางเดินนิยมใช้กับงานออกแบบแสงสว่างบริเวณทางเดินทั้งภายใน และภายนอกอาคารเพื่อสร้างบรรยากาศที่สวยงาม ช่วยเพิ่มความสะดวก และให้ความปลอดภัยในการเใช้งานทางเดินยามค่ำคืน

Cove Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนตามแนวฝ้าเพดานที่เล่นระดับ โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ตามช่องหลืบที่ออกแบบไว้บนแนวฝ้าเพดานที่เล่นระดับต่ำลงมาหนึ่งสเต็ป เพื่อให้แสงสว่างส่องกระทบกับระนาบของฝ้าเพดานที่อยู่ในระดับสูงขึ้นไปอีก หรือ ฝ้าเพดานด้านบนสุด จากนั้นแสงสว่างก็จะสะท้อนกลับลงมาอย่างนุ่มนวล ซึ่งช่วยให้แสงสว่างกระจายได้อย่างเหมาะสมไม่มากหรือน้อยจนเกินไป 

Case Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนในลักษณะคล้ายกล่องไฟ (มีหลากหลายขนาด) โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในช่องหลืบที่ออกแบบไว้ในระนาบตั้ง หรือนอนก็ได้ โดยมีวัสดุโปร่งแสงแต่ไม่โปร่งใส เช่น อะครีลิคสีขุ่น โพลีคาร์บอเนต กระจกฝ้า กระจกพิมพ์ลาย หรือ กระจกสี ฯลฯ คอยทำหน้าที่เป็นเสมือนผ้าม่านกรองแสงมาปิด Cover อีกที ซึ่งมีทั้งแบบปิดด้านเดียว และแบบปิดสองด้าน ซึ่งจะช่วยให้แสงสว่างที่ส่องกระจายออกมามีความนุ่มนวล และสวยงาม

ด้วยการออกแบบแสงในลักษณะนี้จึงทำให้บริเวณที่ออกแบบแสง Case Lighting มีลักษณะคล้ายกล่องไฟ หรือ จะทำเป็นกล่องไฟไปเลยก็ได้ ส่วนใหญ่นิยมใช้ในงานตกแต่งผนัง และงานดิสเพลย์ภายในร้านอาหาร ร้านค้า บาร์ ผับ หรือ อาคารสาธารณะเชิงพาณิชย์ เป็นต้น

Curtain / Wall Washing Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนตามแนวผนังอาคาร โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในบริเวณช่องหลืบ หรือ จุดติดตั้งที่ออกแบบไว้บนฝ้าเพดาน หรือ บนพื้น เพื่อให้ทิศทางของแสงสว่างส่องลงมาจากฝ้าเพดาน หรือ ส่องขึ้นมาจากพื้น แล้วไปกระทบกับผนังอาคาร เพื่อให้แสงกระจายตัวบนระนาบแนวตั้งของผนังได้อย่างนุ่มนวล

การออกแบบแสงในลักษณะนี้จะทำให้แสงสว่างที่ส่องกระทบใส่ระนาบแนวตั้งของผนังมีลักษณะคล้ายม่านแสงขนาดใหญ่ มักนิยมใช้ในงานออกแบบแสงเพื่อสร้างจุดเด่น หรือความสวยงามให้กับผนังอาคารเป็นหลัก

Under Cabinet / Shelf Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนสำหรับเคาน์เตอร์ และชั้นวาง โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในบริเวณช่องหลืบที่ออกแบบไว้ตามแนวขอบเคาน์เตอร์ และชั้นวาง เพื่อให้แสงสว่างส่องกระทบกับพื้น หรือ ตัววัตถุบนชั้นวาง โดยเน้นการสร้างบรรยากาศที่สวยงาม และช่วยขับให้วัตถุบนชั้นวางมีความโดดเด่นสะดุดตาเป็นหลัก

การออกแบบแสงในลักษณะนี้ มักพบได้ภายในศูนย์การค้า ร้านค้าแบบต่างๆ โรงแรม หรือ อาคารสาธารณะเชิงพาณิชย์เป็นส่วนใหญ่

Backlit Glass / Signage Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนสำหรับป้ายแบบต่างๆ ซึ่งการติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) จะมีสองลักษณะ ดังนี้

1. ติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในบริเวณช่องหลืบตรงสันแผ่นอะครีลิค หรือ สันกระจก เพื่อให้แสงส่องสว่างผ่านเนื้อแผ่นอะคลีลิค หรือ กระจก จากนั้นแสงก็จะกระจายไปทั่วทั้งแผ่นอย่างนุ่มนวล เน้นในการสร้างบรรยากาศที่สวยงาม และสร้างความโดดเด่นให้กับพื้นที่นั้นๆ

2. ติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) บริเวณด้านหลังแผ่นป้าย หรือ ป้ายตัวหนังสือติดผนังแบบลอยตัว เพื่อให้แสงส่องสว่างไปกระทบกับผนังที่อยู่ด้านหลังป้ายตัวหนังสือแบบลอยตัวอย่างนุ่มนวล ซึ่งจะช่วยให้แผ่นป้าย หรือ ป้ายแบบตัวหนังสือดูมีมิติที่ลอยตัว และนูนขึ้นมาอย่างโดดเด่นในยามค่ำคืน

การออกแบบแสงในลักษณะนี้มักนิยมใช้ในงานออกแบบป้ายร้านอาหาร ร้านค้า บาร์ ผับ โรงแรม หรือ อาคารสาธารณะเชิงพาณิชย์แบบอื่นๆ เป็นต้น

Backlit Mirror Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนสำหรับพื้นที่เสริมความงาม โดยติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) ไว้ในบริเวณช่องหลืบด้านหลังตามแนวขอบกระจกเงาทุกด้าน เพื่อให้แสงส่องสว่างไปกระทบกับผนังที่อยู่ด้านหลัง แล้วสะท้อนกระจายกลับมายังวัตถุที่อยู่บริเวณหน้ากระจกเงาอย่างละมุนนุ่มนวลไม่จ้าจนเกินไป ซึ่งจะช่วยให้การมองเห็นมีความกระจ่างชัดมากขึ้นในระหว่างที่เสริมความงาม

การออกแบบแสงในลักษณะนี้จึงเหมาะสำหรับพื้นที่เสริมความงามเป็นส่วนใหญ่ เช่น ห้องน้ำ ห้องแต่งตัว  โต๊ะเครื่องแป้ง เคาน์เตอร์แต่งหน้า ห้องซ้อมการแสดง หรือร้านตัดผม ฯลฯ

Architectural Details Indirect Lighting

คือ การออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนสำหรับงาน Detail Design ที่อยู่ภายในองค์ประกอบของงานสถาปัตยกรรม เพื่อให้พื้นที่นั้นๆมีความโดดเด่นสวยงามเป็นพิเศษ หรือมีกิมมิคอัตลักษณ์ที่น่าจดจำ ซึ่งการติดตั้งแหล่งกำเนิดแสง (หลอดไฟ) สามารถทำได้หลายรูปแบบ โดยจะขึ้นอยู่กับลักษณะของงานออกแบบ Detail ในจุดนั้นๆเป็นหลัก

การออกแบบแสงในลักษณะนี้ บางครั้งก็จะนำการออกแบบแสงในรูปแบบอื่นๆมาผสมผสานร่วมด้วย ตัวอย่างการออกแบบไฟหลืบไฟซ่อนสำหรับงาน Detail Design ที่อยู่ภายในองค์ประกอบของงานสถาปัตยกรรมที่เรามักพบเห็นบ่อยๆ เช่น Facade Lighting ,Wall Lighting ,Structure Lighting ,Sculpture Lighting ,Display Lighting หรือ Museum Lighting เป็นต้น

ข้อมูล Wazzadu Encyclopedia  อื่นๆที่เกี่ยวข้องกับ  Indirect Lighting Design