Playville@49 Playscape สนามเด็กเล่นที่คำนึงถึงเด็กในแต่ละช่วงวัย

 A WILL TO PLAY

TEXT: JATURON KINGMINGHAE

ก่อนหน้านี้ครอบครัวเรามักจะพาลูกไปเล่นตามสนามเด็กเล่น และ Playgroup ตามที่ต่างๆ อยู่แล้ว แต่การพาลูกไปเล่นครั้งนี้แตกต่างออกไปจากทุกครั้ง เราไปกันที่ Playville ซึ่งออกแบบโดย NITAPROW ที่ร่วมกันก่อตั้งโดย นิษฐา ยุวบูรณ์ และ พราว พุทธิธรกุล หลายคนคงยังไม่ลืมงานชิ้นก่อนหน้าของสตูดิโอนี้อย่างงาน Patom Organic Living ในซอยทองหล่อ ด้วยความที่ผมไม่เคยนั่งคิดจริงๆ จังๆ กับโจทย์อย่างการออกแบบเพื่อเด็กเล็กแบบนี้เลย ผมจึงชะงักไปเล็กน้อยกับการคิดเรื่องสเกลกับการออกแบบพื้นที่ลักษณะนี้ในฐานะสถาปนิกคนหนึ่ง คือมันช่างต่างจากสถาปัตยกรรมและเมืองที่ปกติเราให้ความสนใจมากทีเดียว พอมาเป็นสเกลเด็กน้อยแบบนี้แล้ว คำถามที่ว่าเราจะเข้าไปมีความรู้สึกร่วมกับที่ว่างและองค์ประกอบต่างๆ ได้อย่างไร นี่ยังเป็นเรื่องที่ผมก็ยังต้องคิดให้ออก

พูดถึงสนามเด็กเล่นสมัยนี้ มันช่างต่างจากสมัยเด็กๆ ของเรา ที่ไปลุยตากแดดกันเอาตามสนามเด็กเล่น หรือพื้นที่ที่จัดไว้ของโรงเรียนหรือหน่วยราชการต่างๆ หรือแม้กระทั่งวัด พอได้เป็นพ่อแม่คนแล้ว เราต้องคอยหาข้อมูล และก็พบว่าสมัยนี้เรามีตัวเลือกเยอะมาก โดยเฉพาะสำหรับคนในเมือง ถ้าคุณอยากเน้นฝึกทักษะร่างกายให้เด็กเล็ก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการมองเห็น การได้ยิน การร้องเพลง เรียนรู้เรื่องศิลปะ หรือจะอิงทฤษฎีพัฒนาการเด็กแบบไหน ในฐานะคนเป็นพ่อแม่ยุคนี้ เราอ่านข้อมูลแล้วก็คิดไปสารพัด จนได้ข้อสรุปว่า ไม่ว่าจะเป็นทฤษฎีอะไร ถ้าอยู่ใกล้บ้าน ปลอดภัย ลูกเราเล่นสนุก อารมณ์ดี มีเพื่อนเล่น กลับบ้านกินอิ่มนอนหลับ เท่านี้ก็พอแล้ว

เราเดินทางไปที่ซอยสุขุมวิท 49 ก็จะเจอ 49 Playscape เป็นอาคาร 2 ชั้น มีลานจอดรถด้านหน้า ซึ่งก็ค่อนข้างสะดวกสำหรับการเดินทางมาเป็นครอบครัวพร้อมเด็กเล็ก พอขึ้นไปชั้น 2 จะเป็นที่ตั้งของ Playville โดยชั้นล่างจะเป็นส่วนของ Dog Park ร้านอาหาร Hungry Pack และร้านขายของเล็กๆ เกี่ยวกับเด็ก พอเห็นที่ตั้งและตัวอาคารสูงแค่ 2 ชั้น พร้อมลานที่ว่าง ผมก็แอบชื่นชมเจ้าของโครงการแล้วว่า มันคงไม่ง่ายที่จะตัดสินใจลงทุนทำโครงการในโลเคชั่นกลางเมืองแบบนี้ ซึ่งหลุดไปจากวังวนการพัฒนาที่ดินเป็นอสังหาริมทรัพย์ที่มีอยู่มากมายในกรุงเทพฯ

เมื่อเข็นรถลูกขึ้นลิฟท์ขึ้นมาถึง Playville เราเจอผืนผนังกระจกบานใหญ่พร้อมบานกรอบบางเฉียบเก็บรายละเอียดเรียบร้อย ด้วยพื้นที่จำกัดเราต้องจอดรถเข็นไว้ข้างนอกและอุ้มลูกที่บังเอิญหลับอยู่ เข้าไปรอด้านในผ่านการต้อนรับ ลงทะเบียนเสร็จ ก็ได้เวลาเขาตื่นและวิ่งออกแรงพอดี ที่นี่ถูกออกแบบให้เหมาะกับเด็กอายุ 6 เดือนถึง 6 ขวบ ซึ่งเป็นช่วงวัยที่สำคัญมากในการปลูกฝังด้านการพัฒนาทักษะและศักยภาพด้านต่างๆ ทั้งด้านกายภาพ สมอง และความคิดสร้างสรรค์

พื้นที่ที่มีจำกัดของ Playville ได้รับการออกแบบให้มีมุมเล่นที่หลากหลาย โดยสถาปนิกหยิบเรื่องการรักษาสมดุลของการทรงตัวของเด็กที่มีความแตกต่างกันไปในแต่ละช่วงวัยเป็นแก่นหลักของแนวคิด มีการตกแต่งบรรยากาศที่ดูเบาสบายด้วยสีขาวและสีจากเนื้อไม้ เพื่อร้อยพื้นที่ทั้งสี่โซนเข้าด้วยกัน

ทางเข้าและล็อคเกอร์ มีลักษณะเป็นแนวยาวเหมือนอุโมงค์พร้อมผนังตู้ไม้ ออกแบบให้เป็นกริดแบบตารางเพื่อเป็นล็อคเกอร์ ด้านข้างโถงทางเดินมองผ่านกระจกติดสติกเกอร์ลายฝ้า จำลองบรรยากาศที่เหมือนมองผ่านม่านหมอกบางๆ ท่ามกลางแสงธรรมชาติที่ลอดผ่านช่องเปิดรับแสงจากด้านบนหลังคา จากตรงนี้เมื่อมองออกไปเห็นบรรยากาศระเบียงในร่ม ด้านนอก มีแทรมโพลีน หญ้าเทียม กระบะทราย และผนังระแนงไม้

ถัดเข้ามาก็จะเจอป้อมไม้กระดานลื่นยอดฮิตที่ทุกคนต้องปีน ขึ้นไปเล่น ซึ่งเด็กๆ คงจะชอบมาก สังเกตได้จากการเล่นแล้วเล่นอีกไม่รู้จักเหนื่อยของพวกเขา ข้างใต้ป้อมไม้กระดานลื่น นี้เป็นมุมศิลปะให้เด็กๆ ได้ต่อบล็อคไม้และรางรถไฟ ฝั่ง ตรงข้ามของโซนนี้จะเป็นมุมอ่านนิทาน มุมแสดงงานฝีมือเล็กๆ ห้องให้นมลูก และห้องเปลี่ยนผ้าอ้อม พร้อมด้วยพี่เลี้ยงที่คอยสอดส่องดูแล พูดคุยกับน้องๆ โซนนี้จึงเป็นจุดเชื่อมต่อ (transition space) ก่อนเข้าสู่โถงหลัก ซึ่งเราจะเจอมุมจำลองเครื่องครัว และมุมเล่นจำลองการทำอาหารอยู่ด้านข้าง

ใจกลางโถงหลักนี้มีป้อมปราการไม้ขนาดใหญ่ ที่มีรูปทรงประหลาดอยู่ท่ามกลางทะเลลูกบอลสีขาว มาถึงตรงนี้ ลูกชายเราคงเข้าถึงแนวคิดการระเบิดออกของที่ว่าง จากพื้นที่เล็กแคบและบีบตัว ก่อนจะเปิดออกไปสู่พื้นที่เปิดกว้าง เป็นเหมือนเซอร์ไพรส์บนเส้นทางเดินภายในที่วนลูปได้ภายในผังแบบเปิด (open plan) ด้วยความตื่นเต้น เขามุ่งตรงไปลุยทะเลบอลและสำรวจพื้นที่ทันที

ป้อมปราการที่ว่านี้ประกอบด้วยไม้โดย HABA Habermass จากเยอรมนี มีรูปทรงที่น่าสนใจและน่าฉงน เพราะเกิดจากการประกอบกันของพื้นที่เล่นต่างๆ เข้าไปในตัว โดยสถาปนิกวางให้ป้อมหน้าตาประหลาดนี้อยู่กลางโถงหลัก ซึ่งแม้กระทั่งกับผู้ใหญ่อย่างพวกเราเอง ยังอดไม่ได้ที่จะนั่งมองและจินตนาการเป็นอะไรต่างๆ นานา

ด้านข้างของห้องโถงกลางเป็นกระจกบานใหญ่ของอาคารซึ่งหันรับแดดช่วงบ่าย สถาปนิกออกแบบแก้ปัญหาให้มีแผงกรองแดดรายล้อมตลอดแนวผนังกระจกสูงพื้นชนฝ้า ช่วยสร้างเอกลักษณ์ให้กับพื้นที่ แถมมีลูกเล่นให้เด็กๆ ได้จับหรือหมุนมันได้เมื่อวิ่งผ่าน ความเคลื่อนไหวที่เกิดขึ้นเหล่านี้ทำให้แพทเทิร์นของแผงกันแดดปรับเปลี่ยนไปตามพฤติกรรมการเล่นของเด็กๆ เอง ในขณะเดียวกันก็ดูดซับเสียงต่างๆ ที่เกิดขึ้นในที่เล่นไปพร้อมกัน

เมื่อวนครบลูป พื้นผิวบนพื้นที่แตกต่างกันได้รับการออกแบบเพื่อเอื้อให้เด็กเรียนรู้ความแตกต่างจากสัมผัสและสายตา และความสัมพันธ์ของแสง สี เสียง สัมผัสที่เขารับรู้ได้ในสภาพแวดล้อม ลำดับของความเปลี่ยนแปลงของแสงและสีในแต่ละส่วนของลูปการเล่นในพื้นที่ ก็ช่วยเสริมประสบการณ์ที่เด็กจะมีต่อความเข้าใจในกระบวนการเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมรอบตัวเขา ซึ่งเป็นเรื่องสำคัญสำหรับเด็ก

ในสายตาของศิลปินและนักเขียนที่มีความสามารถหลากหลายหาตัวจับยากอย่าง บรูโน มูนาริ (Bruno Munari) เขาเคยเขียนไว้ว่า “การทำความรู้จักกับลำดับของภาพต่างๆ ก็คือการทำความเข้าใจการกลายร่าง เหมือนที่ลูกแพร์ไม่ได้เป็นแค่ลูกแพร์ แต่มันยังหมายถึงชั่วขณะหนึ่งของการกลายร่าง ที่เกิดขึ้นจากเมล็ดหนึ่งไปสู่อีกเมล็ด ผ่านลำต้นไม้ ดอกไม้ และผล การทำให้เด็กคุ้นเคยกับการกลายร่างของสิ่งต่างๆ ก็ไม่ต่างอะไรกับการช่วยให้เขาได้ฟูมฟักสภาวะจิตใจที่เปิดกว้างและยืดหยุ่นมากขึ้นนั่นเอง”

ในตอนแรกที่เข้ามาเห็นภาพรวมที่เป็นโทนขาวและไม้ของ Playville นี้ ก็อดไม่ได้ที่จะคิดเปรียบเทียบว่า ความขาวเรียบแบบนี้ มันน่าจะเหมาะกับผู้ใหญ่บางกลุ่มเท่านั้นหรือเปล่า มันไม่มีสีสันอะไรเลยเมื่อเทียบกับสถานที่เล่นอื่นๆ ที่เคยไปมาซึ่งมักจะเน้นสีสันฉูดฉาดหลากหลาย สักพักได้เห็นลูก ซึ่งเป็นผู้ใช้งานตัวจริง ใช้เวลาเล่น ตามพื้นที่ต่างๆ แบบไม่กลัวเหนื่อย ท่ามกลางเสียงหัวเราะ เสียงกรี๊ด ความอลหม่านในการวิ่งไล่จับของเด็กโต ก็ได้เข้าใจว่า อ๋อ นี่สินะสีสันที่แท้จริง

Location: Sukhumvit 49, Thailand
Building Type: Commercial
Architect: NITAPROW
Building Area: - sq.m